Czym zajmuje się radca prawny i jakie sprawy można mu powierzyć?

Radca prawny udziela pomocy prawnej: doradza, sporządza pisma i umowy, prowadzi negocjacje, reprezentuje klientów przed sądami i urzędami oraz uczestniczy w mediacjach. Zakres obejmuje m.in. prawo cywilne, prawo rodzinne, prawo pracy i prawo gospodarcze. Poniżej znajdziesz konkrety: jakie sprawy można powierzyć radcy prawnemu, jak wygląda współpraca i kiedy warto skorzystać z konsultacji.

Przeczytaj również: Co mogą zrobić nam hakerzy?

Kim jest radca prawny i jakie ma uprawnienia

Radca prawny to osoba z wyższym wykształceniem prawniczym, po aplikacji i egzaminie zawodowym, wpisana na listę samorządu radcowskiego. Świadczy pomoc prawną na podstawie ustawy o radcach prawnych i Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. Do jego zadań należy udzielanie porad, sporządzanie opinii, przygotowywanie i weryfikowanie dokumentów, prowadzenie negocjacji oraz reprezentacja klientów przed sądami i organami administracji.

Przeczytaj również: Internetowi złodzieje pieniędzy

Radcę obowiązuje tajemnica zawodowa, a więc informacje uzyskane w związku z prowadzeniem sprawy są chronione. W praktyce oznacza to bezpieczną przestrzeń do omówienia problemu prawnego i przekazania dokumentów. Radca prawny może występować w sprawach cywilnych, rodzinnych, gospodarczych, administracyjnych i pracy; przepisy przewidują również jego udział w postępowaniach karnych w określonym zakresie.

Przeczytaj również: Zagrożenia jakie niesie Internet

Jakie sprawy cywilne można powierzyć radcy prawnemu

W obszarze prawa cywilnego radca wspiera w sporach o zapłatę, odszkodowania, ochronę dóbr osobistych, własności i posiadania, a także w kwestiach dotyczących najmu, dzierżawy, darowizn, spadków czy rękojmi i gwarancji. Obejmuje to zarówno analizę sytuacji, jak i przygotowanie pism procesowych, np. pozwu, odpowiedzi na pozew, wniosków dowodowych czy środków zaskarżenia.

Przykład: jeśli kontrahent nie reguluje faktur, radca przygotuje wezwanie do zapłaty, przeanalizuje dowody (umowa, korespondencja, protokoły odbioru), oceni zasadność roszczenia i poprowadzi sprawę o zapłatę wraz z ewentualnym zabezpieczeniem powództwa.

Prawo rodzinne: rozwody, alimenty, kontakty i podział majątku

W ramach prawa rodzinnego radca prowadzi sprawy o rozwód, separację, alimenty, władzę rodzicielską, ustalenie kontaktów, a także podział majątku. Zakres prac obejmuje m.in. przygotowanie pozwu, porozumień rodzicielskich, planów opieki, propozycji ugodowych oraz reprezentację w sądzie i mediacjach rodzinnych.

Przykład: przy rozwodzie z elementem majątkowym radca sporządzi wykaz składników, wskaże możliwe warianty wyceny, zaproponuje podział i ustalenie spłat, a w razie potrzeby złoży wniosek o zabezpieczenie kontaktów czy alimentów na czas trwania postępowania.

Sprawy z zakresu prawa pracy

W prawie pracy radca pomaga zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Dotyczy to odwołań od wypowiedzeń i zwolnień dyscyplinarnych, sporów o wynagrodzenie, nadgodziny, mobbing, równe traktowanie, a także tworzenia regulaminów pracy, kontraktów menedżerskich czy polityk antymobbingowych.

Przykład: pracownik może powierzyć radcy przygotowanie odwołania do sądu pracy z analizą prawidłowości wypowiedzenia i wskazaniem dowodów (zeznania świadków, e‑maile, ewidencja czasu pracy). Pracodawca natomiast zleci audyt dokumentacji i wdrożenie procedur.

Obsługa przedsiębiorców i prawo gospodarcze

W obszarze prawa gospodarczego radca doradza przy zakładaniu i przekształceniach spółek, przygotowuje umowy handlowe (sprzedaży, dostawy, dystrybucji, agencyjne, NDA), regulaminy sklepów internetowych, polityki RODO, a także wspiera w postępowaniach rejestrowych i administracyjnych. Reprezentuje przedsiębiorców w sporach B2B oraz w procedurach zamówień publicznych.

W praktyce istotne jest zarządzanie ryzykiem kontraktowym: klauzule kar umownych, warunki dostaw, siła wyższa, zabezpieczenia płatności (zastaw, gwarancja bankowa, kaucja), a także procedury reklamacyjne i tryb dochodzenia roszczeń.

Windykacja należności: od wezwania po egzekucję

Radca prawny prowadzi profesjonalną windykację należności: przygotowuje wezwania do zapłaty, negocjuje ugody, składa pozwy w trybie upominawczym lub nakazowym, a po uzyskaniu tytułu wykonawczego kieruje sprawę do komornika. Dba o właściwe zabezpieczenie roszczeń i dobór skutecznego trybu egzekucji (z rachunku, z wynagrodzenia, z ruchomości czy nieruchomości).

Przykład: przy dłużniku z rozproszonym majątkiem radca może wnioskować o zabezpieczenie na rachunku bankowym lub wpis ostrzeżenia do księgi wieczystej, aby zminimalizować ryzyko wyzbywania się składników majątkowych.

Upadłość konsumencka i oddłużanie

W sprawach o upadłość konsumencką radca przygotowuje wniosek, porządkuje dokumentację zadłużenia, analizuje przesłanki ogłoszenia upadłości i wyjaśnia skutki postępowania (zawieszenie egzekucji, ustalenie planu spłaty, umorzenie zobowiązań w określonych sytuacjach). Pomaga także w kontaktach z syndykiem i w wykonywaniu obowiązków w toku postępowania.

Przykład: osoba z wieloma kredytami i zajęciami komorniczymi może otrzymać wsparcie w przygotowaniu kompletnego wniosku, wykazu wierzycieli i oświadczeń o sytuacji majątkowej oraz rodzinnej.

Umowy i dokumenty: przygotowanie, analiza, negocjacje

Radca prawny sporządza i opiniuje umowy, pisma procesowe, pełnomocnictwa, regulaminy i polityki wewnętrzne. Weryfikuje ryzyka, proponuje alternatywne brzmienia klauzul, wskazuje konsekwencje prawne poszczególnych zapisów. W razie potrzeby prowadzi negocjacje, ustalając brzmienie kluczowych postanowień.

Przykład: przy umowie o dzieło dotyczącej aplikacji IT radca sprawdzi przeniesienie autorskich praw majątkowych, pola eksploatacji, odpowiedzialność za wady, SLA oraz mechanizmy akceptacji i odbioru.

Mediacje i alternatywne metody rozwiązywania sporów

W wielu sporach warto rozważyć mediacje. Radca prawny może pełnić rolę pełnomocnika strony w mediacji lub występować jako mediator, jeśli spełnia odpowiednie wymogi. Mediacja pozwala wypracować ugodę zatwierdzaną przez sąd, co często skraca przebieg postępowania i porządkuje relacje stron.

Przykład: spór o jakość wykonanych prac budowlanych bywa rozwiązywany poprzez obniżenie wynagrodzenia, wydłużenie gwarancji i usunięcie usterek w określonych terminach – zapisuje się to w ugodzie mediacyjnej.

Reprezentacja przed sądami i urzędami

Reprezentacja sądowa obejmuje przygotowanie strategii procesowej, dobór dowodów, składanie pism i występowanie na rozprawach. Radca działa także przed organami administracji: składa odwołania, wnioski i skargi, a następnie reprezentuje w sądach administracyjnych. Dla klientów indywidualnych i przedsiębiorców to oszczędność czasu i porządek w procedurach.

Przykład: w sporze z ZUS o świadczenie radca opracuje odwołanie, wskaże podstawę prawną i przedstawi dowody medyczne lub dokumentację zatrudnienia, a w razie potrzeby złoży skargę do sądu.

Jak przebiega współpraca z radcą prawnym

Standardowo współpraca zaczyna się od konsultacji: zarysowanie problemu, cele, dokumenty źródłowe. Następnie pojawia się analiza prawna i rekomendacje działań (np. negocjacje, pozew, wniosek, mediacja). Kolejny etap to przygotowanie pism, terminy i reprezentacja. Przez cały czas obowiązuje tajemnica zawodowa, a komunikacja odbywa się na piśmie, telefonicznie lub zdalnie w formie e‑porad.

W sprawach pilnych warto przygotować krótką listę pytań i zebrać komplet dokumentów (umowy, aneksy, korespondencję, potwierdzenia płatności). To przyspiesza ocenę ryzyka i dobór właściwej ścieżki działania.

Kiedy warto udać się do radcy prawnego

Wizyta jest zasadna, gdy planujesz podpisać istotną umowę, otrzymasz pismo z sądu lub urzędu, chcesz odzyskać należności, masz wątpliwości co do legalności działań kontrahenta lub pracodawcy, bądź rozważasz rozwód, alimenty czy dział spadku. Wczesna konsultacja często ogranicza koszty i ryzyko sporu.

• Przed podpisaniem lub wypowiedzeniem umowy – aby ocenić skutki i ryzyka.
• Po otrzymaniu pozwu lub decyzji administracyjnej – ze względu na terminy i środki odwoławcze.
• Gdy potrzebna jest windykacja należności lub zabezpieczenie roszczeń.

Przykładowe sprawy, które można powierzyć radcy prawnemu

• Prawo rodzinne: rozwód, alimenty, kontakty, podział majątku.
• Prawo pracy: odwołanie od wypowiedzenia, roszczenia płacowe, mobbing.
• Prawo cywilne: zapłata, odszkodowanie, spadki, najem, rękojmia.
• Prawo gospodarcze: umowy handlowe, spory B2B, rejestracja zmian w KRS.
• Windykacja: wezwania, pozew, egzekucja komornicza.
• Upadłość konsumencka: wniosek, korespondencja z sądem i syndykiem.
• Mediacje: przygotowanie do rozmów, projekt ugody, wniosek o zatwierdzenie.

Gdzie szukać pomocy prawnej lokalnie

Osoby z Dolnego Śląska mogą rozważyć kontakt z profesjonalistą, np. gdy potrzebny jest doświadczony radca prawny w Wałbrzychu. Przed umówieniem spotkania warto przygotować listę pytań i zestaw dokumentów związanych ze sprawą – ułatwi to pierwszą konsultację.